Chứng ngủ rũ (Narcolepsy) mô tả những người “thích” được ngủ. Họ luôn cảm thấy buồn ngủ cả ngày và ngủ bao nhiêu cũng không đủ giấc. Chứng ngủ rũ rất khó chịu, ảnh hưởng lớn đến công việc, học tập và khiến người bệnh khổ sở. Nhiều người không biết nguyên nhân gây ra chứng ngủ rũ là gì và làm sao để đối phó với nó, bài viết này sẽ giúp bạn nắm được mọi điều cần biết về chứng ngủ rũ.
Mục lục
Tìm hiểu nguyên nhân
1. Ngủ kém vào ban đêm. Khi ngủ vào ban đêm nếu thời gian ngủ luôn rất ngắn hoặc xảy ra hiện tượng ngưng thở sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ, nếu xảy ra hiện tượng này sẽ ảnh hưởng đến giấc ngủ tổng thể và gây ra chứng ngủ rũ.
2. Không đủ dinh dưỡng. Nhiều người lựa chọn cách ăn kiêng để giảm cân để thân hình trở nên thon gọn hơn, điều này sẽ khiến cơ thể bị thiếu hụt dinh dưỡng. Thiếu dinh dưỡng đương nhiên sẽ xuất hiện tình trạng mệt mỏi khiến bạn luôn muốn ngủ, gây ra chứng ngủ rũ. Do đó, bạn cần cải thiện chế độ dinh dưỡng ngay lập tức, nếu không chứng ngủ rũ sẽ tiếp diễn sẽ ảnh hưởng lớn đến cuộc sống và công việc.
3. Tác dụng của thuốc. Có nhiều loại thuốc có tác dụng phụ gây buồn ngủ, nếu dùng thuốc điều trị một số bệnh thì một số thành phần trong thuốc có thể gây buồn ngủ. Do đó, những người uống thuốc luôn tỉnh táo trong ngày và họ bị buồn ngủ dữ dội, trong trường hợp này, tình trạng buồn ngủ có thể được cải thiện miễn là họ ngừng uống thuốc.
4. Bệnh tâm thần. Căng thẳng là điều ai cũng gặp phải, một khi căng thẳng quá mức sẽ dễ dẫn đến mất ngủ về đêm, buồn ngủ vào ban ngày. Trong trường hợp này, bạn phải tham khảo ý kiến bác sĩ tâm lý, đồng thời để bác sĩ tâm lý tư vấn lộ trình điều trị phù hợp, khi áp lực giảm dần, giấc ngủ sẽ được cải thiện, tình trạng buồn ngủ quá mức tự nhiên sẽ biến mất.
Biểu hiện của bệnh ngủ rũ
Biểu hiện chung
Có thể nhiều người trong chúng ta không biết nhiều về chứng ngủ rũ. Hầu hết mọi người nghĩ rằng liên tục ngáp và muốn ngủ là biểu hiện của chứng ngủ rũ. Trên thực tế, chứng ngủ rũ nghiêm trọng hơn nhiều so với những tình trạng này. Sau đây là những biểu hiện của bệnh mà bạn nên chú ý đến.
1. Bệnh nhân mắc chứng ngủ rũ sẽ không ngủ lâu như những người khác, mặc dù họ rất buồn ngủ. Nghĩa là cảm giác buồn ngủ sẽ đeo đẳng cả ngày nhưng giấc ngủ thường không liền mạch.
2. Hầu hết mọi người cảm thấy buồn ngủ vào những thời điểm lẽ ra họ không nên ngủ, thậm chí họ buồn ngủ tới mức không thể kìm lại được. Điều này có thể gây ra một số hậu quả nếu họ ngủ trong các tình huống nguy hiểm như là lúc đang lái xe, làm việc trên cao…
3. Liệt khi ngủ cũng là một trong những triệu chứng của chứng ngủ rũ. Trong khi ngủ, các cơ bắp toàn thân sẽ giãn ra và dẫn đến trạng thái tê liệt, không còn sức lực, nếu đột ngột bị gián đoạn giấc ngủ, họ sẽ thấy mình không thể cử động được trong một thời gian ngắn, cảm giác này sẽ đỡ dần sau vài phút.
4. Một nửa số bệnh nhân mắc chứng ngủ rũ sẽ trải qua hiện tượng cataplexy, hiện tượng này tương đối đột ngột và tạm thời làm mất sức căng cơ.
5. Bệnh nhân mắc chứng ngủ rũ cũng có thể gặp một số ảo giác sau khi bắt đầu ngủ, khiến cho họ luôn trong trạng thái mơ màng, nửa tỉnh nửa mê. Ảo giác sinh ra có liên quan trực tiếp đến môi trường xung quanh, thậm chí một số bệnh nhân không biết rằng mình đã ngủ say.
Biểu hiện ở trẻ em
Người lớn thường nói em bé trong giấc mơ là một thiên thần nhỏ, đối với trẻ sơ sinh thì thời gian ngủ thường dài hơn, nhưng khi lớn lên thì giấc ngủ của bé sẽ bắt đầu giảm dần, nếu ngủ quá lâu thì bạn nên tính đến việc bé có thể đang gặp phải chứng ngủ rũ. Biểu hiện của chứng ngủ rũ ở trẻ em đó là:
Trong trường hợp bình thường, trẻ 1 tháng tuổi ngủ từ 20 – 22 giờ mỗi ngày, trẻ 2 tháng tuổi ngủ khoảng 18 giờ một ngày và trẻ 3 tháng tuổi ngủ khoảng 15 giờ một ngày. Trẻ sơ sinh trên 6 tháng tuổi ngủ từ 12-14 giờ mỗi ngày, khi trẻ lớn dần, thời gian ngủ sẽ rút ngắn dần. Nếu các bà mẹ nhận thấy trẻ ngủ lâu hơn tiêu chuẩn này, trẻ có thể bị hôn mê. Nhiễm trùng huyết, bệnh não tăng bilirubin,… cũng có thể gây ra tình trạng buồn ngủ này ở trẻ.
Các biểu hiện của chứng ngủ rũ ở trẻ em bao gồm: ngủ nhiều vào ban ngày, chán ăn, sốt, bơ phờ, tiêu chảy…. Nếu trẻ chỉ ngủ lâu hơn một chút, vận động nhiều hơn khi thức và ăn ngon miệng hơn, đừng lo lắng. Em bé rất thích ngủ, điều này cũng có thể là do cơ thể khó chịu hoặc khó tiêu trong đường tiêu hóa. Chú ý quan sát nhiều hơn, ăn thành nhiều bữa nhỏ, uống nhiều nước ấm, ủ ấm và đưa bé đến bệnh viện khám nếu cần thiết.
Trẻ buồn ngủ do uống thuốc, một số loại thuốc có tác dụng an thần, chẳng hạn như thuốc điều trị cảm lạnh và sốt, thuốc trị đau bụng và thuốc dị ứng, tất cả đều có thể gây buồn ngủ ở trẻ em. Hầu như trước khi kê đơn, bác sĩ sẽ nói cho bạn biết được những tác dụng phụ có thể sẽ gặp phải nếu cho bé uống thuốc, vì vậy đừng quá lo lắng, cơn buồn ngủ sẽ biến mất sau khi ngừng uống thuốc.
Tuy nhiên, nếu trẻ ngủ nhiều vào ban ngày, trẻ sẽ thường khó mở mắt khi không được ngủ và sẽ buồn ngủ, thiếu năng lượng. Hơn nữa, thời gian chuyển tiếp để đạt đến trạng thái tỉnh táo hoàn toàn khi ngủ say đặc biệt kéo dài. Nếu bé thường tức giận và không muốn thức dậy, lúc này bạn cần chú ý. Tốt nhất nên đưa trẻ đến bệnh viện để kiểm tra, xác định nguyên nhân, sau đó tích cực điều trị.
Chứng ngủ rũ có liên quan đến trầm cảm không?
Hiện nay, rất nhiều người bị trầm cảm do căng thẳng kéo dài trong công việc và nhiều vấn đề khác xoay quanh cuộc sống của họ, nhưng cũng có người không hiểu rõ về các triệu chứng của bệnh trầm cảm. Một số người không thể phân biệt giữa chứng ngủ rũ và trầm cảm. Vậy, chứng ngủ rũ có phải là chứng trầm cảm không?
Có sự khác biệt giữa chứng ngủ rũ và trầm cảm. Chứng ngủ rũ là khi bệnh nhân muốn ngủ nhiều hơn và không muốn cử động, chỉ muốn nằm trên giường và có những suy nghĩ tiêu cực. Đây không phải là trầm cảm. Còn trầm cảm là tâm trạng thấp thỏm và rối loạn tâm lý của bệnh nhân. Chứng ngủ rũ có thể phát triển thành trầm cảm hai chiều trong giai đoạn sau, tức là bệnh ngủ rũ phát triển, không được điều trị có thể biến thành trầm cảm, thậm chí thành chứng hưng cảm trong những trường hợp nghiêm trọng.
Thông thường người bệnh sẽ khó ngủ, khó đi vào giấc ngủ, thậm chí là mất ngủ khi mắc bệnh trầm cảm, thời gian ngủ sẽ ngắn hơn, một số bệnh nhân tỉnh dậy sớm hơn. Bệnh nhân bị trầm cảm cũng bị hôn mê, có thể liên quan trực tiếp đến rối loạn dẫn truyền thần kinh của bệnh nhân, xuất hiện một số cảm xúc tiêu cực, không muốn di chuyển.
Nếu người bệnh có biểu hiện buồn ngủ thì càng phải chú ý quan sát xem đó có phải là triệu chứng của bệnh trầm cảm hay không. Một số bệnh nhân suy giảm ý chí và hành vi hoặc nằm liệt giường nên phải tích cực dùng thuốc. Người bệnh cũng có thể đến bệnh viện khám để tìm ra nguyên nhân từ đó điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ.
Chứng ngủ rũ có chữa được không?
Chứng ngủ rũ, như tên gọi của nó, ám chỉ tình trạng người bệnh buồn ngủ mọi lúc, mọi nơi. Căn bệnh này ảnh hưởng rất nhiều đến hiệu quả công việc của người bệnh, thậm chí ảnh hưởng đến an toàn tính mạng của họ. Vì vậy, nếu mọi người nhận thấy mình thường xuyên buồn ngủ, không thể cưỡng lại được thì tốt nhất nên đến bệnh viện để kiểm tra. Vậy, bệnh buồn ngủ có chữa được không?
Chứng ngủ rũ có thể được chữa khỏi và người bệnh không cần quá lo lắng mà phải giữ tâm lý bình thường, điều này có lợi cho việc hồi phục. Người bệnh cần điều chỉnh lại công việc, thời gian nghỉ ngơi và hình thành thói quen sinh hoạt điều độ để có thể khắc phục tình trạng buồn ngủ. Hơn nữa, người bệnh nên nắm bắt nhịp sinh hoạt của bản thân, đừng thường xuyên thức khuya gây ra chuyện trắng đen ngược xuôi, không có lợi cho sức khỏe.
Chế độ ăn uống điều độ cũng có ý nghĩa rất quan trọng trong việc cải thiện triệu chứng của bệnh. Trên thực tế, tình trạng buồn ngủ của bệnh nhân có thể liên quan đến việc thiếu protein và vitamin, cơ thể đang ở trong môi trường axit. Vì vậy, người bệnh cần chú ý bổ sung protein trong khẩu phần ăn thường ngày, có thể tăng cường ăn cá, trứng và các thực phẩm khác. Nếu không cải thiện được triệu chứng buồn ngủ, bạn cần đến bệnh viện để điều trị.
⇒ Xem thêm: 5 Mẹo nhỏ để giữ tỉnh táo khi làm việc – bạn có muốn biết không?
Điều trị chứng ngủ rũ thế nào?
Ngủ đủ giấc là điều kiện tiên quyết để đảm bảo một sức khỏe tốt, chỉ khi đảm bảo đủ thời gian ngủ mỗi ngày, bạn mới có thể tràn đầy năng lượng hơn để làm những việc khác. Nhưng nếu bạn ngủ quá lâu thì đó cũng là một loại rắc rối, ví dụ như với chứng ngủ rũ, vậy hãy cùng tìm hiểu cách giải quyết chứng ngủ rũ?
1/ Đối với những người mắc chứng ngủ rũ, điều đầu tiên cần làm là tìm ra nguyên nhân gây ra tình trạng buồn ngủ của họ trước khi họ có thể được điều trị. Nếu chứng ngủ rũ của bạn là do rối loạn chức năng hệ thần kinh, bạn nên dùng một số loại thuốc để điều chỉnh chức năng thần kinh và ức chế giấc ngủ kịp thời. Chứng ngủ rũ nặng rất nguy hiểm nên cần phải dùng thuốc.
- Đối với những bệnh nhân buồn ngủ nghiêm trọng cần dùng thuốc, có thể sử dụng các loại thuốc như modafinil, methylphenidate hoặc amphetamine.
- Các loại thuốc ức chế giấc ngủ như venlafaxine, fluoxetine và atomoxetine được khuyến cáo là điều trị đầu tay khi bị vấp ngã.
- Natri oxybate có thể có lợi ở những bệnh nhân không cải thiện cơn buồn ngủ hoặc cataplexy khi sử dụng một trong các loại thuốc trên.
2/ Nếu tình trạng buồn ngủ là do suy nhược cơ thể, bạn nên tăng cường vận động cơ thể và dành ra một khoảng thời gian rảnh mỗi ngày để tập thể dục. Khi tập thể dục, máu trong cơ thể sẽ tuần hoàn tốt hơn, não nhận được nhiều oxy trong máu hơn, vì thế nó luôn trong trạng thái hưng phấn, triệu chứng buồn ngủ cũng thuyên giảm. Bạn có thể thực hiện một số bộ môn vận động nhẹ nhàng như thái cực quyền, đi bộ, đi xe đạp…
3/ Hơn nữa, người bệnh nên duy trì lưu thông không khí trong nhà, vào những thời điểm bình thường, để đảm bảo có thời gian ngủ nhất định, không thay đổi thói quen ngủ ngay cả khi thời tiết quá lạnh hoặc quá nóng.
4/ Những người bị chứng ngủ rũ cũng có thể sử dụng phương pháp massage đầu để cải thiện. Bạn có thể chuẩn bị một chiếc lược sừng, sau khi thức dậy vào mỗi buổi sáng, hãy dùng lược sừng để chải tóc nhiều lần cho đến khi cảm thấy da đầu hơi ấm. Xoa bóp da đầu theo cách này giúp thúc đẩy lưu thông máu trong não và cũng có tác dụng giảm chứng ngủ rũ.
5/ Người bị chứng ngủ rũ không nên thức khuya, nên duy trì lịch sinh hoạt đều đặn để đảm bảo ngủ đủ giấc. Bạn có thể ngủ một giấc vào buổi trưa, nhưng không nên ngủ quá một tiếng để tránh ảnh hưởng đến giấc ngủ vào buổi tối.
6/ Khi cơ thể suy nhược thì khả năng mắc chứng ngủ rũ là tương đối cao, thông thường mọi người có thể ăn nhiều thức ăn giàu đạm, nhiều calo để bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể, có thể làm tăng hàm lượng lipid máu trong cơ thể và giảm triệu chứng buồn ngủ.
7/ Một số bệnh tâm thần, chẳng hạn như người bị trầm cảm, có thể gây ra chứng ngủ rũ. Giấc ngủ của bệnh nhân về đêm tương đối nông, về cơ bản là không ngủ được nên ban ngày rất dễ buồn ngủ. Tuy nhiên, điều chỉnh tâm lý có thể được cải thiện, và sau khi sức khỏe tâm thần, chứng ngủ rũ sẽ dần biến mất.
8/ Với trẻ em, nếu trẻ li bì cả ngày, cần điều chỉnh từ mức độ sinh hoạt đều đặn. Thời gian làm việc và nghỉ ngơi nghiêm ngặt, để bé có ý thức hình thành thói quen ngủ trưa trong ngày và điều chỉnh thói quen làm việc và nghỉ ngơi tốt. Để vượt qua cơn buồn ngủ, hãy khắc phục tình trạng đi ngủ quá sớm hoặc quá muộn. Tham gia thích hợp một số hoạt động, để bé tiếp xúc với một số thứ bên ngoài, tăng cường vận động, không dưới một giờ. Một số bài tập phù hợp có thể cải thiện hiệu quả chức năng sinh lý, tăng chức năng hô hấp và trao đổi chất của cơ thể, tăng cường cung cấp oxy cho não, giảm cơn buồn ngủ, đồng thời giúp phát triển thể chất của bé.
